Bobine elektrik verildiğinde kapalı durumdaki kontakları açan, açık durumda olan kontaklarını da kapatan ve tüm bu işlerde görevli olan; bunların yanında kumanda edilebilen elektromanyetik anahtarlar kontaktör olarak adlandırılır. Kontakların açılması ve kapatılması işlemi kontaktör bobini vasıtasıyla sağlanır. Termik röle ile kontaktör kullanılması, cihazları ve sistemleri oluşabilecek aşırı yük akımlarından koruyucu bir yapı sergiler. Kontaktörler alçak gerilim sistemlerinde kullanılmaktadır. Kontaktör mekanizması normal akımda kumandasında mevcut olan devreyi açıp kapattığı gibi aşırı düzeydeki akımları da kesme görevi üstlenmektedir. Alternatif gerilimde çalışması, yüksek gerilim ve akım değerlerini kontrol etme özelliği taşıyan kontaktörler bu özellikleri ile rölelerden ayrılmaktadır.
Kontaktör Nasıl Bağlanır?
Kontaktör bağlantı şeması doğrultusunda kontaktörün sabit durumda bulunan giriş barasına sigorta çıkışından gelen enerji kablosu bağlanır. Kontaktörün üzerindeki çıkış barasından çıkan kablo motorunun ya da alıcıların giriş klemenslerine bağlantısı gerçekleştirilir. Bu şekilde kontaktör bağlantısı gerçekleştirilmiş olur.
Kontaktör Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kontaktör seçimi yapılması hususunda öne çıkan en önemli noktaların başında motor gücüne bağlı olarak yük karakteristik büyüklüğünün en iyi şekilde belirlenmesi gelmektedir. Elektrik motoru için kontaktör seçimi yapılırken göz önünde bulundurulması gerek hususlar
Kontakların açıp kapama ömrü
İşletme akımı (Ie)
Ä°ÅŸletme gerilimi (Ue)
Kesilebilecek akım (Ic)
Bobin gerilimi
Çalışma türü
Kullanma sınıfı
Kafesli Asenkron Motorlar İçin Kontaktör Seçimi
Kafesli elektrik motorları için kontaktör seçiminde, mevcut motor gücü, mevcut çalışma durumu, mevut çevre sıcaklığı, motor çalışma akımı ve çevre durumu göz önünde bulundurulur.
AC Motorlarda Kontaktör Seçimi; Kontaktör seçimi kullanım alanlarına göre yapılır. Kesme akımı, açma akımı ve güç etkeni kontaktörün hangi sınıftan olduğu bir başka ifade ile AC akımında mı çalışacağı yoksa DC akımında mı çalışacağı durumu belirleyici bir rol üstlenmektedir.
Bilezikli Asenkron Motorları İçin Kontaktör Seçimi; Bilezikli asenkron motorları için kontaktör seçimi yapılırken stator ve rotor devresi dikkate alınarak yapılır. Stator devresi, termik akımına göre, rotor devresi için yapılacak olan seçim için, motor kalkışına, ara kontaktörün ve topraklamanın olup olmaması durumuna göre seçilir.
Kontaktör Çeşitleri Nelerdir?
Kontaktör üretimi, akım cinsine ve bununla birlikte sınıfına göre kontaktör çeşitleri şunlardır;
Akım cinsine göre kontaktör türleri;
Alternatif akım kontaktörleri
Doğru akım kontaktörleri
Üretim durumuna göre kontaktör türleri;
Basınçlı havalı kontaktörler
Elektro-pnomatik kontaktörler
Elektromanyetik kontaktörler
Sınıflarına göre kontaktör türleri;
AC1 = Isıtıcılardaki aktif yükler için kullanılır. AC2 = Nominal akımın 2.5 katı çeken özellikteki motorlarda kullanılır. AC3 = Kafesli asenkron motorlarda yürüyen merdivenler, konveyörler, soğutucular, pompalarda kullanılır. AC4 = Kesik çalıştırmalarda, motorlarda yol verme sırasında nominal akımın 5.6 katı akım çekme özelliğine sahiptir. Kontaktör kontakları açma ve kapama işlemi gerçekleştirir. AC5a = Deşarj lambalarında kullanılır. AC5b = Akkor tipi lambalarda kullanılır. AC6a = Trafoların devreye alınması işleminde kullanılır. AC7a = Endüktif yükleri az olan ev aletlerinde kullanılır. AC7b = Endüktif yükleri az durumda olan ev aletlerinde kullanılır. AC8a = Aşırı yük altında olan dinjöktör gibi manuel olarak kurmalı sistemlerde ve soğutucularda kullanılır. AC8b = Kompresör motorlarında kullanılır.
DC1 = Fırınlar ve ısıtıcılarda kullanılır. DC3 = Şönt motorlarda, yavaş hareket eden doğru akım motorlarında ve dinamik frenleme sisteminde kullanılır. DC5 = Yavaş hareket eden doğru akım motorlarında, dinamik frenleme sisteminde ve seri motorlarda kullanılır. DC6 = Flamalı akkor lambalarda kullanılır.